PPPP:-)

- Przedwiosenna Porcja Parków i Pałaców:-)))
Tym razem bezkijowo, ale porcja musi być.
Zacznijmy od Bagieńca, Teichenau, jednego z subiektywnej listy najcenniejszych i zagrożonych. Zamku na wodzie o renesansowych korzeniach:
"(...) Zmodernizowany w połowie XVIII wieku, w początkach XIX wieku został gruntownie przebudowany, ale renowację przechodził też w zeszłym stuleciu. Pałac jest trójkondygnacyjny, podpiwniczony; zbudowany został na planie prostokąta, murowany, głównie z cegły, z niewielkim dodatkiem kamienia, o kubaturze 4920 m3. Jest nakryty dachem czterospadowym z wieżyczką, w której znajdował się zegar. (...)" (stąd)
Zegar już jest, a remont trwa... od kilkunastu już lat. Dach został wymieniony, i okna w górnej kondygnacji.

 Ale dobrze, że trwa, prawda?
Folwark wygląda kwitnąco.

Ktoś mówił, że niedobre są niezimozielone pnącza?
Są najpiękniejsze.

***

Skoro Bagieniec, to i pobliska Wiśniowa, Rothkirshdorf, oba pałace leżą w dolinie Bystrzycy, niedaleko Świdnicy, przez jakiś czas miały tych samych właścicieli- rodzinę Zedlitz i Leipe, są na tej samej subiektywnej liście.
"(...) pałac z XIX w., wzniesiony w stylu neorenesansu francuskiego. Przebudowany ok. 1874 r., rozbudowany i powiększony o skrzydło południowe w 1899 r. Jest obiektem murowanym z cegły, otynkowanym, trzykondygnacyjnym, przykrytym dachami dwuspadowymi lub mansardowymi z ozdobnymi szczytami (wieżyczki) i lukarnami. W północno-zachodnim narożniku znajduje się okrągła wieża z herbem na chorągiewkach." (stąd)
Pałac nad Bystrzycą jak zamek nad Loarą, na wysokiej skarpie, pod którą rozciąga się niedostępny, zarośnięty park (bardzo zawilcowy:-))

 Dach wymieniony (z wyjątkiem pokrycia wież!), mieszkańcy liczą na wyprowadzkę, wszystko to oznacza, że ANR wreszcie przygotowuje coś do sprzedaży:-) w tym tempie starczy im pracy na stulecia.

***

Wierzbna, Wurben to kolejna miejscówka w równobocznym trójkącie. Romański kościół wygląda (z zewnątrz, bo zamknięty) dobrze (kiedyś to budowali, te niezniszczalne kamienne bloki...), a cysterski klasztor niszczeje od czasu sekularyzacji na początku XIX wieku, już nawet nie można wejść na teren.

Byłam tam z Edit, dawno, dawno temu i chodziłyśmy po pałacu opata, i po Długim Domu...
Tutaj jest opis obiektu.

***

Zmieniamy dzień, okolicę, pogodę i nastrój, bo Grodziszcze w gminie Stoszowice, Lampersdorf, to ważne miejsce w moim życiu.

Na początku lat 2000 TP studiował był podyplomowo rewaloryzację zabytkowych założeń ogrodowych (czy jak zwał) na SGGW i park w Grodziszczu wybraliśmy jako temat jego pracy dyplomowej.

(że jej nie dokończyliśmy, to inna sprawa)

(ale studia skończył, jakby się kto pytał)

Tak że Grodziszcze mamy rozkminione jak żaden obiekt, znam tam każde drzewo, bo każde zmierzyłam i naniosłam na mapę.

(na 8 ha. hahaha. Jak sobie pomyślę o tym trudzie i znoju obecnych inwentur robionych przez naszych pracowników. My to tak we dwójkę, zimą.)

Wiem, jaki piękny jest ten park o każdej porze roku, wiosną w śnieżycach, a później czosnkach niedźwiedzich, latem w tropikalnych ziołoroślach, jesienią z dywanem liści... no i teraz.

Oraz architektura.
Po kolei to by szło tak.
"Pałac późnobarokowy, wzniesiony ok. poł. XVIII w., przebudowany w pocz. XX w. Murowany, rozplanowany na prostokącie, trzytraktowy, z przelotową sienią na osi, dwukondygnacjowy, nakryty dachem łamanym z lukarnami. Mimo adaptacji część pomieszczeń parteru zachowała sklepienia kolebkowe." (stąd)
I chwilę później:

"Ruina dworu z XVII wieku, przebudowanego w XIX wieku. W parku ruiny neogotyckiego zameczku wzniesionego w 1890 roku. Całość opuszczona i zniszczona, a majdan dworski służy jako miejsce do libacji alkoholowych." (stąd)

Jest pałac labiryntem  nie do uratowania, w naszym projekcie występuje jako zabezpieczona trwała ruina, letnia kawiarnia, miejsce tańców i imprez pod gwiazdami, pod płóciennym żaglem- wspomnieniem dachu z lukarnami. Pomyśleć, że w latach 80tych XX wieku był siedzibą PGRu, w 90tych miał dach, później został rozniesiony co do klamki, do klepki parkietu przez ludność okoliczną (z relacji mieszkańców folwarcznego budynku).

Rysował go Werner

źródło

portretował Duncker

o którym tak pisze Hannibal Smoke: "(...) wiedza płynąca z litografii wydanych przez Aleksandra Dunckera jest źródłem niewyczerpanym. Nikt nie pamięta jego dokonań literackich, nikogo nie zajmuje jego biografia. Pozostanie wybitnym wydawcą, któremu Dolny Śląsk zawdzięcza sielankową, urzekającą urodę. Przemijającą niestety, utraconą na zawsze…"

(gorąco polecam ten album, pełen bajkowych przedstawień rezydencji z regionu w jego historycznych granicach, a więc od Zielonej Góry, Żar, Żagania i Nowej Soli na północnym zachodzie do Nysy, Brzegu i Namysłowa na obszarze obecnego województwa opolskiego. Rycina pochodzi z niego. Kolejny album dotyczy pałaców z pozostałej części Śląska, Pomorza, Wielkopolski i Mazur.)

Nawiasem, Dunckera nie można brać zbyt poważnie, ten rozbuchany sztafaż to literatura, już na przykładzie Lampersdorfu widać, że poszarpane skały, wyniosłe szczyty to raczej nie tam...

Chociaż ten widok, wiem skąd, obecnie to takie zadrzewienie śródpolne, to chyba z jakichś ruin... w sumie prawdopodobne, teraz to widzę.

Ale do brzegu.

Bywał na pocztówkach.

A dziś.

Daglezja i jodła rosną na dziedzińcu

a blisko murów- żywotniki.

Jak wiele śląskich dworów, pałac ma renesansowe korzenie.

Prawie nie ma już o czym mówić.

Park był niegdyś otoczony murem (w projekcie- odtworzenie, ale z lukami na drzewa, które wyrosły w międzyczasie, rozsadziły konstrukcję, szpalerem wyznaczają granicę)

roztarasowany suchymi murkami z łupka, które płynnie łaczą się ze skałami.

Położenie na zboczu umożliwiło zbudowanie ciekawego układu wodnego- dziś widać tylko jego pozostałości w postaci bortnic dwóch fontann i koryta cieku spływającego do stawu.

Wyobraziłam sobie, że mogło to wyglądać tak: naturalny strumyk ujęty w źródełko na murze, grawitacyjnie wybijający po kolei w obu fontannach i spływający dalej naturalnym korytem, i tak to narysowałam.

(i ten niewielki fragment mogę wam pokazać, bo cała reszta, o ile pamiętam- jakaś niesamowita reszta, z malarstwem iluzyjnym na murze, rysunkowo odrobionym logo, z rozkminą zmian stosunków własnościowych w całej okolicy, kopiami szesnastowiecznych dokumentów, jest w jakiejś domowej papierowni w nieznanym mi bliżej miejscu. Ech, czasy papieru.)

Staw, położony w dolinie kolejnego potoku (ten z fontannami jest jego dopływem), jest częściowo wypłycony i leży na nim malownicza wyspa.

 Rosną nad nim cyprysiki...

... i choina.

(sama spadła)

Groblą poniżej stawu biegła niegdyś stara droga do pałacu, wysadzana lipami.

Najstarsze mają ponad 200 lat, są na rysunku Wernera (w tych tam papierach).

 I znów zagięcie czasoprzestrzeni- podobne zdjęcie ma mój dziadek, który w latach 70tych i 80tych inwentaryzował drzewostany zabytkowych parków dla SKZów...
(mam to wszystko w papierowni:-)) a zdjęcie znalazłam u konserwatora zabytków w Wałbrzychu, nie żeby tam w rodzinnym albumie.)
Większość lip jest jednak młodsza, dosadzona później lub wyrosła z odrostów korzeniowych tych, które zginęły w stawie...
(w projekcie- odtworzyć aleję)

Drzewostan parku jest ciekawy, są tam, o ile pamiętam, buki, klon srebrzysty, lipa strzępolistna, sosna czarna i wejmutka, daglezje...

Lipa, żywotnik, lipa.

Trzy lipy.

 Z krzewów zachowały się jaśminowce, derenie białe, tawlina.

 W runie bluszcz i geofity.

A ponieważ co jakiś czas coś się wali, zwłaszcza iglaki pod ciężarem śniegu i robinie pod ciężarem wieku, to się robi porządki...

No to do brzegu;-)

Budynki gospodarcze są obecnie w lepszym stanie niż pałac.

Powiedzmy.

Oto XIX wieczna obora.

Jeden koniec

drugi koniec

i środek. Przez ostatnie 10 lat zmieniło się tyle, że żłoby z czerwonego piaskowca zostały porozbijane.

To lepsze niż kościół:-)

(w projekcie- schronisko, dom gościnny czy coś takiego. hahahahaha.)

Idżmy dalej.
Stodoła z XVIII wieku. Przepiękneż, manierystyczne szczyty.

Wyobrażacie sobie, że w poprzek pod budynkiem, ot tak, posadzką, płynie sobie strumyk?
Jak u Tokarczuk.
(w projekcie- gospoda, strumyk jako clou całości)
I jeszcze budynek dla pracowników folwarku z XIX wieku, tylko pozornie nieciekawy.

hmmm, drzwi jak u nas, dziwnymzbiegiem;-)

 I to wszystko z kościołem w centrum wsi

 tworzy krajobraz prawie jak.

Prawie...
No i co ja mam z tym zrobić?
Wypadałoby udać się do papierowni, poskanować wszystko, wydrukować i oprawić, zawieźć do gminy, która od paru lat "ma zamiar", jak wieść niesie, uporządkować park... no mieć taki wkład... prawda? wypadałoby, tylko jak i kiedy... i dlaczego nie...
(nie znam aktualnego statusu własności, tylko tę wieść gminną. 10 lat temu park dzierżawił, razem z okolicznymi polami, rolnik z pobliskiej wsi. Uprawiał pola, a park i zabudowania osuwały się w niebyt, zasilane szambem z tego XIXwiecznego domu i okradane z "drewna".)
No i jak spacer?
Nie za długi, nie zmarzliście?
To
pozdrówka, Megi.