ogrody bez granic- Findlingspark Nochten

Czyli Łużycki Park Głazów Narzutowych (klik).
Leży sobie tu, między kopalnią węgla brunatnego Nochten a elektrownią Boxberg, przybliżając mapę zobaczycie jego misterny plan, oddalając- przemysłowy, kosmiczny krajobraz.
Położenie parku nie jest przypadkowe, to nie zielona enklawa pozostawiona wśród dzieła zniszczenia, ale przykład rekultywacji terenu pokopalnianego, realizacja wizji, próba zadośćuczynienia ludziom i środowisku, dowód, że Niemcy umieją w to. Choć, oczywiście, wszystko ma swoją drugą stronę.

Była więc sobie kopalnia odkrywkowa. Potężne maszyny wydobywały na powierzchnię pokłady węgla, hałdując nadkład- piasek, żwir i glinę, zepchnięte tu kiedyś przez czoło lodowca. Piasek, żwir i glinę z rodzynkami skandynawskich skał.
"Autorem pomysłu założenia parku głazów jest geolog, którego hobby to ogrodnictwo, dr Hans Ulbrich."- piszą na stronie GartenKulturPfad.
Być może obejrzenie zdjęć w sieci nie zachęciłoby mnie do obejrzenia parku (w to akurat Niemcy nie umieją, sprawdźcie sami- fotki przedstawiają okrutnej urody skalniaczek), ale byłam tam wtedy.
Na przełomie wieków często odwiedzałam Łużyce. Spacerowałam uliczkami Bad Muskau, szutrami wiosek na zadupiu i zarzeczu, wszędzie trwał remont i budowa, okładanie elewacji styropianem, malowanie bloków na pastelowo, wymiana okien na plastiki, a ja wzdychałam- kiedyż to u nas, ach kiedy (no i w złą godzinę tak wzdychałam). Oglądałam zaczarowane świetliki w Parku Mużakowskim, jadłam Zur Linde, słuchałam cietrzewi o świcie na wrzosowiskach i (tłumaczenia) rozmów o tym, jakim przekleństwem i jaką koniecznością są kopalnie i elektrownia.
Kopalnie pożerały całe wioski, kościoły i przysłupowe domy zapadały się w niebyt, prawdopodobnie wielu ludzi zdawało sobie sprawę z kosztów środowiskowych, nieopłacalności i braku perspektyw ich utrzymywania, ale- uznano ich rozwój za cenę transformacji Niemiec tuż po zjednoczeniu. Ossie potrzebowali pracy i złudzeń.
Coś tak jak u nas teraz.

Miłość do natury jest łatwa i oczywista, o miłości do ogrodów nawet trudno się mówi. Bo warstwa estetyczna to tylko pozłotka, a jeżeli przyjmiemy, że ogrody są lustrem czasu i kultury, to wręcz nie wiadomo, o czym i jak pisać. O kolejnych strukturalnych częściach ogrodu- nikt tego nie przeczyta, a jak przeczyta, to już nie wróci do bloga. O tym, czy mi się podobało, czy nie- kogo to obchodzi. Spróbuję tak:

Timing jak na pierwszy raz mieliśmy idealny. Kwiecień, kiedy kwitną naraz wszystkie skalne byliny lub sierpień, kiedy szaleją wrzosy, byłby banalny i oczywisty. Połowa października, pochmurna, niekontrastowa pogoda i kominy elektrowni dyskretnie majaczące we mgle- to było to.

To jest ogród bez granic- niewycięty z krajobrazu, sztuczny w przekształconej przestrzeni. Jednocześnie najbardziej naturalny, jaki można tu było stworzyć. Wrzosowiska to wczesny etap sukcesji roślinności na piaszczystych hałdach, powstają tu spontanicznie, a z czasem przekształcają się w sosnowe lasy. Nie ma już tych wrzosowisk, na których słuchałam cietrzewi- na zasypanych odkrywkach tworzą się kolejne.

Plan ogrodu- koncentracja w centrum, rozmycie na obrzeżach. Kolor fioletowy oznacza naturalistyczne wrzosowiska.

O takie.

Uzupełnione różą rdzawą, dziką i drzewami.

Dążące do nieskończoności.

Taki pejzaż. Drzewa w rządkach ukrywają blizny na ciele Ziemi.

Piękny zwyczajny klon.

Skąd się biorą

kropki muchomorom :-)

Był las.

Wrzosowiska ozdobne (z odmianowych wrzosów) wyglądają dobrze dzięki temu, że są rozległe, położone na łagodnych pagórkach, zbudowane z dużych jednoodmianowych płatów, uzupełnione polami lawendy, traw i kwitnących bylin.

Jakieś świetne proso.

Trzęślica trzcinowata- Molinia arundinacea 'Bergfreund'.

Jożyn z bażyn.

Jożyn z Molinietum.

Aster bocznolistny, Aster laterifolius 'Lady in Black'.

A to taki śliczny aster, nie pamiętam nazwy.

 Klasyczne wrzosowisko uzupełnia wrzosowisko zimowe z wrzośców.

Kolejnym godnym uwagi zbiorowiskiem jest łąka, starannie wzbogacona w gatunki.

Szałwia łąkowa.

Kocanki piaskowe.

Drzewa nie są imponujące- park został otwarty w 2003 roku- ale dzięki sprytnemu systemowi finansowania sadzonki bywają okazałe.

Praktycznie każdy mieszkaniec okolic miał szanse posadzić swoje drzewo lub krzew- w dzień ślubu, rocznicę związku, urodzin dzieci czy wnuków, dla czyjejś pamięci, jako reklamę firmy.

Piękny przykład finansowania społecznego i jednocześnie projektu wiążącego emocjonalnie ludzi z miejscem i drzewami.

Rośnie więc wielka bioróżnorodność. Wolałabym nawet, żeby była mniejsza 😊 ale z czasem to się wyrówna.

Trzmieliny oskrzydlone w lustrze stawu odbite.

W szkarłacie liści.

Kaliny hordowiny.

Dąb błotny, Quercus palustris.

Błotnia leśna, klęża, Nyssa sylvatica, przebarwia się spektakularnie i rozmaicie.

I ma jadalne owoce.

Świdośliwy.

Dereń właściwy.

Jabłoń japońska, Malus toringo.

Klon rdzawy, Acer rufinerve.

Kasztanowiec drobnokwiatowy, jaki malutki! 😄😂

Róża nieznana.

Perukowiec podolski.

W niektórych miejscach pod drzewami taka piękna okrywa- spektrum konwaliowe.

Powietrze niespecjalne.

Atutem parku jest też konsekwentny upcykling

Mostek z konarów wyciętych lasów, które (gałęzie) zwykle bywają odpadem.

Hamak i daszek z taśm transportera.

Tunel z rur.

Obrzeże ścieżki z taśmy z tworzywa.

i identyfikacja wizualna.

 Tak uwodzicielsko nas ona prowadzi przez "małą Skandynawię"

(to takie żwirowe morza i kostrzewowe lądy, z głazami różnego pochodzenia rozmieszczonymi w odpowiednich miejscach)

Brałabym 😍

Stopnie z konarów robinii (chyba).

 że dopiero na szczycie kroję się, jak dałam się złapać.

Pomnik ku czci energii, sponsor Vattenfall, modelowy przykład greenwashingu.
Jak cały park.

W maju 2016 na terenie kopalni odbyła się akcja protestacyjna Ende Gelände, której organizatorzy piszą (za Dzikim Życiem): „Ten, kto w 2016 roku nadal inwestuje w węgiel brunatny, w pakiecie dostaje również gwarancję naszego oporu. Im jest nas więcej i im głośniejszy będzie nasz protest, tym mniej atrakcyjne będą łużyckie kopalnie. Czas węgla się skończył. Wejdźmy na teren kopalni i pokażmy, jak ryzykowna to inwestycja”. 

I mają rację. Od dawna wiadomo, że aby zatrzymać wzrost temperatury poniżej 2⁰C, 90% światowych zasobów węgla musi zostać w ziemi- a koncerny i rządy robią wszystko, żeby tak się nie stało i żeby nas przekonać, że ci "ekolodzy finansowani przez światowy spiseg" nie mają racji. Przekonują nas także w ten sposób- budując piękną i przyjazną przestrzeń, wiążąc nas z nią emocjonalnie.

Również w tym sensie Findlingspark Nochten to ogród bez granic- wyraz globalizacji.

Słabsze (na obecnym etapie rozwoju) punkty parku to ogród skalny i wodny. Bo taki pusty i najeżony dziwnymi roślinami, nadmiarem rozmaitych kamieni.

Strumyk jednak całkiem fajny.

I taki piknik fajny.

Różaneczniki jakuszimańskie.

Jeżyk też fajny. Akantolimon błoniasty, Acantholimon glumaceum.

I to. Zawciągowiec zwyczajny, Ceratostigma plumbaginoides.

 Ogród żwirowy również nie powala.

Podobnie jak skomponowane z czegobądź- będących w wyraźnym odwrocie kwaso- i wilgociolubnych roślin z różnych stref geograficznych- torfowisko.

Bobrek trójlistkowy.

Pora na mit założycielski.
Szukałam w Nochten czegoś jeszcze.
Nie śródleśnego torfowiska wysokiego sprzed lat. Jego nie mogłam znaleźć, bo zjadła je kopalnia. Ale zanim zjadła, grupa wolontariuszy ze szkół z Weisswasser i z Wrocławia (i ja, i TP, i Sabine- nauczycielka biologii, i mała VegAnka) wykrawaliśmy z tego torfowiska płaty i przenosiliśmy je w inne miejsce. W bezodpływowe zagłębienie terenu pośród sosnowego lasu, na terenie przyszłego parku. W to miejsce?

Długosz królewski.

Zgadza się tylko topografia i rośliny, chociaż nie ma już rosiczki i trzęślica porasta mursz z utlenionego torfu. Jest wąkrota 😎

Myślicie, że takie rzeczy się udają? Bo ja nie.
Eksperymentalne zabawy pierwszego świata, to może działać przez kilkanaście lat, nie dłużej.
Ale przyjemnie byłoby wierzyć, że ma się wkład, prawda?
Pozdrówka, Megi.
PS. Na kurs ogrodowy potrzebuję- przygotować prezentację o trendach w ogrodach. Znacie jakieś źródła o długofalowych trendach? Nie chodzi mi o widzimisia typu: corten, werbena, drewno. Bloom trochę się nadaje, ale to mało.
Swoją drogą byłoby ciekawe, gdyby blogerzy ogrodowi sprawdzili trafność swoich wróżb sprzed roku, czyż nie? Zawsze to temat.