Post o jeżach

i nie będzie to tylko jeden post. W jednym jeżowa wiedza się nie zmieści.
Dzień Jeża obchodzimy 10 listopada. W tym dniu wrocławska Ekostraż przygotowuje atrakcje dla ludności, głównie dla dzieci, przekazując wiedzę o iglastych.
Bo jeże, jak powiedział mądry człowiek:
"Są [...] przede wszystkim ambasadorami drobnych ssaków i innych naziemnych dzikich zwierząt, które przenikają do ludzkich osiedli. O ile dorosłe ptaki mogą łatwiej unikać niebezpiecznych miejsc, dla drobnych ssaków ludzkie osiedla są najeżone niezamierzonymi (a czasem zamierzonymi) pułapkami i zagrożeniami jakie stanowią np. drogi czy koszenie i wypalanie roślinności. Szybkość, sezonowa nieprzewidywalność i technologiczna komplikacja ludzkich działań powodują, że zwierzęta często nie mają szans się do nich przystosować. Dotyczy to szczególnie jeży, które polegają na swojej kolczastej osłonie, niestety zupełnie nieskutecznej przed samochodem, kosiarką czy ogniem."
[Prof. dr hab. Andrzej Elżanowski - zoolog, bioetyk, pracownik naukowy Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie. Od wielu lat działa aktywnie na rzecz humanitarnej ochrony zwierząt w Polsce.]

Jeże to delegacja świata dzikich zwierząt w naszą rzeczywistość.

Czego zwykle nie wiemy o jeżach, a przynajmniej sobie tego  nie uświadamiamy?
Zwierzęta te żyją obecnie tylko w bliskim sąsiedztwie człowieka, w krajobrazie kulturowym, dlatego wydaje nam się, że jest ich dużo. My z kolei żyjemy coraz bardziej sterylnie, niszcząc enklawy dzikiej przyrody wokół siebie, zabierając jeżom ich dom, ich przestrzeń.
Są starą ewolucyjnie grupą o niereformowalnych instynktownych zachowaniach. Dlatego np. w obliczu niebezpieczeństwa zwijają się w kulę, co jest kompletnie nieskuteczne w przypadku ataku psa lub kół samochodu:-/
Są pod ścisłą ochroną gatunkową.
Jedzą głównie owady, w trudnych okresach także dżdżownice i ślimaki, które są nosicielami pasożytniczych nicieni, w związku z czym nie stanowią dobrej diety dla jeży.
Są aktywne nocą, w ciągu dnia przebywają np. w wysokiej trawie, dlatego należy sprawdzać przed wykaszaniem, czy kogoś tam nie ma.
Zimują w stanie hibernacji- znacznie spowolnionego metabolizmu przy zachowanej świadomości. Przerwanie tego stanu wiąże się z dużym wydatkiem energetycznym i wybudzony jeż może nie dotrwać do końca zimy.
Hibernują w stertach liści, kompostu, gałęzi i z tego powodu często giną w płomieniach podczas "wiosennych porządków" czy wypalania traw.
Nie chorują na wściekliznę, ponieważ prawie nigdy nie przeżywają pogryzienia przez wściekłe zwierzę.
ZAWSZE wymagają pomocy: jeże ranne lub chore, aktywne o nietypowej porze dnia (czyli w dzień) i roku (zima, bardzo wczesna wiosna, późna jesień), jeżowe maluchy, osobniki za małe, żeby hibernować (poniżej 700 g w październiku). Zwykle pomoc sprawia satysfakcję, bo jeże dobrze się rehabilitują:-)
A gdzie szukać pomocy? Hmmm. U nas oczywiście u Ekostraży (warto zapisać telefon, przyda się także, kiedy spotkamy rannego łabędzia, gołębia czy sarnę...), w Krakowie w Fundacji Igliwiak, a tak w ogóle? Kto w tym kraju zajmuje się pomocą dzikim zwierzętom, jakie są procedury, dzięki którym chore lub ranne zwierzę możliwie szybko znajdzie pomoc? Jeżeli ja nie wiem, to wy pewnie też.
Pewnie sobie to rozkminię, aleale... to powinna być dość oczywista wiedza, skoro wiem, że w Brytanii jest RSPCA...
Do poczytania: o opiece nad znalezionym jeżem, o problemach ochrony jeży (raczej hardkorowy tekst).

 Wracając do wrocławskiego Dnia Jeża: dużo ludzi, malowanie buziek, wegańska jeżowa rodzina (bita śmietana kokosowa, mmmm), zdjęcia, zdjęcia (tu rozpoznacie co najmniej jednego pana i jedną pańcię), prezentacje, miło. To ja tylko kilka:

Mówiłam o przyjaznych jeżom ogrodach.
Jeże potrzebują tego, co my wszyscy: przestrzeni do życia, pożywienia, schronienia, bezpieczeństwa i miejsca do zimowej hibernacji (w tym zakresie nam wystarczy kocyk i herbata, może jeszcze wino).
Przestrzeń powinna być możliwie duża, zapewniać możliwości komunikacji między siedliskami, obejmować "zaniedbane", "dzikie" strefy. Te miejsca (a także nadwodne zarośla, żywopłoty, pryzmy kompostowe, sterty gałęzi) są jednocześnie schronieniem i miejscem bytowania bezkręgowców karmowych.
Oprócz psów, lisów, kun, tchórzy, kosiarek do trawy, podpalaczy istotnym zagrożeniem dla jeży są strome brzegi oczek wodnych, środki ochrony roślin (które zatruwają jeże bezpośrednio i pośrednio, przez zjadanie zatrutych owadów), śmieci (np. plastikowe worki), otwarte, a później zamykane na długo komórki, wykopane doły...
Jak powinien wyglądać ogród przyjazny jeżom, czy musi mieć "wiejski" i "swojski" luk, jakie i dlaczego zastosować w nim gatunki roślin- o tym później, a najchętniej wysłałabym wam prezentację. Jeżeli ktoś chce- proszę o maila: megi-moher@wp.pl i informację zwrotną, czy działa (nie wszystkim się ściąga).
Dziś jeszcze o domku dla jeża. I tak za późno, bo kto miał spać, to już śpi, domek powinniśmy zbudować do połowy października. Można nabyć:

ważne są wymiary: 30 cm wysokości, 40- 45 cm dł. i szer.

i wejście uniemożliwiające zasiedlenie np. przez kota.

Można zbudować korzystając z instrukcji, pod warunkiem, że pijecie wino na skrzynki.
Lub wykorzystać
 mój absolutnie ałtorski i nowatorski, apcyklingowy pomysł- DOMEK Z PALETY KU UCIESZE ANETY.

paletę transportową kroimy w poprzek na pół, zbijamy obie części 1 nad 2 (uzupełniając te tam fragmenty kantówek), przygotowujemy: fragment nieprzemakalnej plandeki, długie gwoździe, suche liście

w dolnej części palety pozostawiamy dwa pierwsze poprzeczne szczebelki (będą tworzyć wąskie wejście), pozostałe wycinamy, aby uzyskać obszerną komorę

z trzech stron (nie od strony wejścia!) ładnie szalujemy deskami, albo i nie.

tak to wygląda od spodu

tak od strony wejścia

tak w środku.

wypełniamy komorę liśćmi, przykrywamy plandeką, przypinamy ją szpilkami do ziemi, przykrywamy liśćmi.

i wuala. Wejście możemy zmniejszyć, ustawiając w nim cegły, żeby z domku korzystały tylko jeże.

Prototyp domku powstał na potrzeby nagrania do Mai w ogrodzie.
Tak to wyglądało w programie (pozdrówka dla p. Kasi i Kuby od koralowego plaszczyka!)
Byłoby mi miło, gdyby na ten przykład tefałen wspomniał, że to pomysł Megi.
A tak to nie jest miło. Przy okazji przeczytałam sobie, że pan od dziwnych pytań jest architektem krajobrazu. Wuala.
W niedzielę za tydzień ANTYFUTRO (chyba, bo wciąż brak oficjalnej informacji)
Od jutra GŁOSUJEMY NA CHŁOPAKÓW.
Pozdrówka, Megi.
Aha, kotki kotki- sukces, zostały tylko trzyyyy!
Gerbil chyba zostanie z nami na zawsze...