na cześć ochrony zabytków...

... hura hura hura.
witamy... Zabytki Dolnego Śląska!
i piszemy na temat. Jak z tym (ochroną zabytków) wyglądamy w PL? Zabytki wiedzą na ten temat o wiele więcej niż ja, wiedzą nawet, w jakim stanie jest pałac w Borzygniewie. To ja ze swojej działki, o parkach i ogrodach.
Jak ktoś sobie kupi pałac z parkiem, i nie zamierza go np. zaraz sprzedać albo zostawić w cholerę, aż się rozpadnie, tylko sobie śni sny o potędze i hotelu, to najpierw zabezpiecza dach i "porządkuje" park. Porządki polegają na tym, co zwykle- bierze się piłę, kosę, fadromę i zgarnia, co się da, a resztę wyrównuje i sieje trawkę. No, można jeszcze wzdłuż ogrodzenia posadzić świerki kłujące albo inne tuje, jak tu (w realu wygląda gorzej, pewnie dlatego na stronie nie ma wielu zdjęć terenu;-)).
Młode drzewa, jako "samosiejki" ( a CO nie jest samosiejką w stuletnim- tak naprawdę już nie parku, a lesie?) zostają usunięte. Przy okazji wytnie się jakieś wiekowe drzewo, bo było "chore".

I co, było?
I uzyskuje się taki oto prosty widok- tu jeszcze nie jest najgorzej, bo runo nie uległo zniszczeniu:

Zauważcie jednak, że- też typowe- park został wycięty z krajobrazu betonowym ogrodzeniem i nie rysuje się już jako piękna i tajemnicza kępa drzew:

Czasem wpuszcza na ogrodzony teren stado miłych zwierzątek...

... za sprawą których po pierwszym sezonie park nie będzie już taki sam, bo zwykle jest ich za dużo w stosunku do powierzchni, i zimą zjedzą to:

Projektant parku, niech to będzie taki Lenne, i dawni właściciele przewracają się wonczas w grobach, bo przecież nie po to sadzili porządne drzewa, buki, lipy, kasztanowce i dęby, aby oglądać z wysoka park swoich wnuków jako ekologiczną pustynię. Raczej myśleli o czymś takim...













Po latach drzewa urosną, a pod ich okapem trawiaste partery przekształcą się w wielogatunkowe łąki. Rozrosną się kępy krzewów ( w końcu często sadzono te proste, szybkorosnące i rozprzestrzeniające się przez rozłogi- mahonie, śnieguliczki białe, lilaki bzy, tawuły Billiarda, derenie białe, tawliny jarzębolistne, a oprócz nich jaśminowce, suchodrzewy zwyczajne i derenie właściwe). Nikt nie będzie przesadnie ogarniał i porządkował terenu, z wyjątkiem reprezentacyjnych rabat w pobliżu pałacu, więc do parku stopniowo wkroczą rodzime trzmieliny, klony polne, derenie świdwa, bzy czarne. Zacienione łąki przekształcą się w leśne, grądowe runo, kwitnące zawilcami, kokoryczami i czosnkiem niedźwiedzim... i nikomu to nie będzie przeszkadzało.


Oczywiście historia zdecydowała inaczej, fundując parkom prawdziwe extremum. Szybko przekształciły się w grądy, przetrwały tylko najodporniejsze gatunki, zaginęły plany. W dodatku, mimo ich leśnego charakteru, nie prowadzono w nich (na szczęście) gospodarki leśnej i stały się laboratoriami sukcesji, dowodami na potęgę przyrody i działanie jej praw. Zahaczałam o te tematy tu, i tu, i tu (to już o "miękkim" projektowaniu).
Swoją drogą, strasznie mnie wzruszają te parkowe "ostańce":

platan z Borzygniewa

czerwonolistny buk z Zet

skrzydłorzech z Malina

A więc co robić, Droga Redakcjo?

Działać z poszanowaniem przeszłości. Uwzględnić zaszłości. Wziąć pod uwagę prawa przyrody. Zatrudnić świadomego projektanta (lans;)).

Projektanta i tak inwestor musi zatrudnić, bo zwykle jakaś fachowa koncepcja jest warunkiem pozyskania unijnych funduszy, bez których rewitalizacja się nie uda.

Co nie znaczy,  że z funduszami się uda.

Przykład sprzed tygodnia: kościółek w Raszowie. Mały i skromny, a łączący historię pięciu wieków. Pamiętam go sprzed kilku lat- otoczony murem i pierścieniem obronnych jesionów (obronnych w mitologii skandynawskiej i słowiańskiej), wtopiony w łączkę bodziszków żałobnych Geranium phaeum i wieczorników damskich Hesperis matronalis (lubię myśleć, że rosną tam od XV wieku, a przybyły z rajskiego ogrodu...)

A teraz...

jesionów w większości brak

wieczornik z bodziszkiem zepchnięci w kąt, gdzie jeszcze fadroma nie wkroczyła,

razem z schaffgotschowymi płytami. Wokół: trafffka, pustka, zero tajemnicy i sacrum, betonowa opaska, budynku o_O, jeszcze bardziej betonowy beton w ścianach i murze, dumna tablica informacyjna i- OMG- SZTUCZNY ŁUPEK Z PLASTIKU na dachu. To nie można zwykłej blachy?

A dookoła powstały nowe domy, których fotografowanie pozostawiam innym, bo ja patrzeć nie mogę... no i ogrody przy nich, niestety, też powstały:-//
Ale powyżej ciągną się łąki... zmienne, mozaikowe, bogate, podgórskie... na które zapraszam.

Next time: co mamy zrobić my, biedne żuczki, jak NIE MAMY  parku? Jak działać w skali ogrodu? coming soon.
Pozdrówka, Megi.